Stop aub met modelfotografie!
Als ik op Instagram andere fotografen volg (keuze genoeg), dan kijk ik steevast naar hun biografie (de korte beschrijving op hun profiel). Niet alleen krijg je daar een mooi overzicht van al hun foto’s, maar de beschrijvende tekst, hoe kort die ook is, geeft ook wat meer uitleg over waar de fotograaf in kwestie mee bezig is. Daarbij valt me de laatste tijd één ding op: velen zeggen bezig te zijn met “model-fotografie”. En laat dat nu net iets zijn dat ik niet begrijp (en waar ik eerlijk gezegd een hekel aan heb)… Ik verklaar me nader. (Lees verder onder de foto!)
Ik weet heus wel wat er bedoeld wordt met een “model”: iemand die poseert voor een foto, al dan niet professioneel. Maar wat mij betreft maakt dat van elk portret een “model-foto”. Volgens die definitie ben ik zelf, als portretfotograaf, ook “model-fotograaf”? Ik weet heus wel dat er echte professionele fotomodellen zijn. Die werken dan voor mode-fotografen, reclame-fotografen en noem maar op. En toch is dat volgens mij helemaal niet wat de fotografen waar ik het nu over heb, bedoelen. Althans niet als ik naar hun portfolio kijk. Zonder in al te veel detail te treden, vaak zie ik bij die model-fotografen vooral foto’s van jonge dames in een, laat ons zeggen specifiek type outfit…. Een fotografie-genre dat ik dan eerder “glamour-fotografie” zou noemen: sexy foto’s van sexy mensen, vaak in een studio-setting (privacy en pottenkijkers, je snapt het wel). Niet mijn ding, maar niks mis mee. En what’s in a name, toch? Ieder zijn ding.
Maar waarom heb ik dan zo een hekel aan de term “model-fotografie”? Ik kan het zelf moeilijk omschrijven, maar ik denk dat het te maken heeft met reputatie en perceptie. Want naast het soort foto’s dat ik zie in dergelijke portfolio’s, valt de (soms heel gebrekkige) kwaliteit vaak ook op. Ik kan me niet van de indruk ontdoen dat dingen als licht en schaduw, sfeer en emotie vaak niet echt een prioriteit zijn in “het genre”. Zonder te willen veralgemenen heb ik in veel gevallen echt de indruk dat de looks van het model de enige prioriteit zijn voor sommige fotografen. (Lees verder onder de foto!)
Ik denk dat sommigen het onderscheid wat uit oog verliezen tussen “mooie foto’s van mensen” en “foto’s van mooie mensen”. Anders gezegd: het is niet omdat je jonge / mooie / sexy … mensen fotografeert, dat je daarom ook meteen jonge / mooie / sexy … foto’s hebt. En net DAT gaat bij sommige fotografen verloren. Als disclaimer tussendoor: je zal mij nooit horen definiëren wie / wat mooi of lelijk is en niks van dit alles is ook maar enigszins veroordelend of stigmatiserend bedoeld. Dat is net het punt dat ik probeer te maken: wie ben ik als fotograaf om te beslissen wie wel of niet “model” is? Iedereen kan model staan voor een foto.
Maar terug naar het maken van mijn punt. Een correct belichtte foto van een mooi iemand (wat dat ook betekent in jouw woordenboek) is niet per definitie een goeie foto. Als de persoon (het model dus) in kwestie met dezelfde lege blik in de lens staart op elke foto, wel, geloof me vrij: dan is het GEEN goeie foto. Correct belicht of niet. Nu ik erover nadenk, is dit de essentie van mijn betoog. “Model-fotografie” is te vaak “foto’s van mooie mensen” (nogmaals, wat dat ook betekent in jouw wereld), terwijl het eigenlijk “portretfotografie” moet zijn: “mooie foto’s van mensen”. Bij een portretfoto zie je meteen als kijker de connectie tussen fotograaf en geportretteerde (model), bij veel “model-foto’s” mis ik elke vorm van die connectie. Integendeel: vaak zie je bij de typische “model-foto’s” dat de persoon in kwestie ofwel niet op zijn / haar gemak was, of dat hij / zij zich ronduit stond te vervelen voor de lens omdat de fotograaf zich stond te verliezen in technische details. Fact check: die techniek moet voor een fotograaf een automatisme zijn, dan kan je je volledig concentreren op de connectie met de persoon die je fotografeert. Moet je nog nadenken over sluitertijd of flits-sterkte? Blijven oefenen en vergeet je niet te focussen op de persoon VOOR de camera, niet de camera zelf. Diepzinnig, I know… (Lees verder onder de foto!)
Zaten jullie te wachten op dit filosofisch discours? Ongetwijfeld niet. Is dit een veroordeling naar de “model-fotografen”? Helemaal niet, wie ben ik om over anderen een oordeel te vellen. De foto’s bij dit artikel zijn overigens helemaal niet gerelateerd aan de inhoud: ik ben de eerste om in te zien dat zeker voor mij de weg naar echt goeie portretten nog lang en vol hindernissen is en over connectie of niet met de geportretteerde laat ik alles over aan jullie perceptie. Nogmaals: ieder zijn ding en leven en laten leven en zo…. Maar laat dit toch een voorzichtige oproep zijn naar alle fotografen in de wereld: stop met jezelf “model-fotograaf” te noemen, je stuurt echt niet de boodschap uit die je wil uitsturen, geloof me vrij. Focus wat meer op wat jij toevoegt aan het beeld als fotograaf en wees wat minder kieskeurig over wie er voor je lens staat. Dat is sowieso een model. Willen we dat afspreken?
C U Soon,
Roel